KARACAÖREN 1-2 SANTRALLERİ BÜNYESİNDE POMPAJ DEPOLAMALI SANTRAL GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÖN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI – GAMA ENERJİ PROJESİ (2024-Halen)
GAMA ENERJİ bünyesinde işletilen kaskad yapılı Karacaören 1 ve Karacaören 2 baraj tipi hidroelektrik santrallerinde kurulması hedeflenen pompaj depolamalı santralin geliştirilmesine yönelik ön fizibilite raporu hazırlanması planlanmaktadır. Pompaj depolaması sistem tipleri, bilinen uygulamalar ve bu sistemlerin fiziksel altyapılarının araştırılarak Karacaören 1-2 santrallerinde uygulanabilir potansiyel santral tipleri için ön incelemeler yapılacaktır. Karacaören 1-2 santrallerinin rezervuar ve su yapılarının detaylı saha keşfi yapılacaktır, mekanik ekipmanlar ve kurulacak sistemler değerlendirilecektir. Saha gezisinden alınan veriler ışığında uygun pompaj depolamalı santral tiplerinin değerlendirilmesi ve fizibiliteye esas tiplerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu seçime uygun şekilde su yollarının belirlenerek ön tasarım ve maliyet analizi yapılması hedeflenmektedir.
MİKRO HES TESİSİ İÇİN SU İLETİM HATLARININ POTANSİYELİNİN BELİRLENMESİ – MUSKİ HES PROJESİ (2024)
İçme suyu şebekesindeki basınç kırıcı vanalarda sürtünmeye harcanan enerjiden hidrolik kaynaklı elektrik enerjisi üreterek yeşil enerji dönüşümüne katkıda bulunmak, konteyner tipi içme suyu şebekesine kurulu bir santral kurarak bu fikri ülkemizde yaygınlaştırmak, içme suyu şebekesine modüler bir HES kurarak belediyeler ve tarımsal sulama kooperatifleri için elektrik üretmek, üretim örneği oluşturmak, üretilen enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanarak tesis işletme giderlerini düşürmek, böylece üretim ve tüketimin aynı ölçüm noktasında olmasını sağlamak, yapay zekanın bir alt dalı olan makine öğrenmesi algoritmaları ile anomali tespit uygulamaları ile santrali insansız olarak işletmek ve böylece işletme giderlerini düşürmek, dijitalleşme kavramına uygun olarak yüksek çözünürlüklü bilgi sağlayacak sensörler kullanmak ve içme suyu şebekesinde dijitalleşmeyi artırmak projenin temel hedefleridir. Bu amaçlar doğrultusunda, Muğla ili Fethiye ilçesinde su iletim hatlarının tanka döküldüğü noktalara kurulması planlanan mikro hidroelektrik santraller için potansiyel kurulum noktalarının belirlenmesi ve fizibilitesi kapsamında fiziksel arazi koşullarının incelenmesi, enerji üretiminin temelini oluşturan miktarların analizi, üretilecek enerji miktarının belirlenmesi, uygun türbin tasarımlarının incelenmesi ve montajı yapılması planlanmıştır. Proje maliyetleri, enerji üretim kazanımları ve yatırım geri dönüş süreleri tahmin edilecek ve bu çalışmaların sonuçlarını özetleyen bir fizibilite raporu hazırlanarak proje 2024 yılında tamamlanmıştır.
İÇME SUYUNDAN ELEKTRİK ÜRETMEK İÇİN İNSANSIZ KONTEYNIR TİPİ HİDROELEKTRİK SANTRALLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ – İZSU HES KONTEYNER TİPİ FRANCİS TÜRBİN PROJESİ (2023-Halen)
Ülkemizin artan enerji ihtiyacı, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelimi her zamankinden daha kritik hale getirmiştir. Bu doğrultuda, TOBB ETÜ HIDRO, TÜBİTAK ve İZSU iş birliğiyle geliştirilen İZSU HES Konteyner Tipi Francis Türbin Projesi, içme suyu hatlarında şehir şebekesine uygun basınç regülasyonu yapılırken ısı olarak çevreye yayılan enerjiyi değerlendirerek Türkiye'nin temiz enerji dönüşümüne katkı sunmayı amaçlamıştır. Proje, mevcut yenilenebilir enerji potansiyelini gelişmiş teknolojilerle değerlendirerek, insansız çalışan konteyner tipi 535 kW üretim kapasitesine sahip mikro hidroelektrik santralde (HES) elektrik enerjisine dönüştürmeyi hedeflemiştir. Sanayi ve akademinin güçlerini ülkemizin sürdürülebilir enerji stratejileri doğrultusunda birleştirdiği bu proje, hem enerji tasarrufu sağlayacak hem de çevreye duyarlı bir enerji üretim sistemi sunmaktadır.
Projenin Önemli Katkıları:
Konteyner tipi yapısı sayesinde minimal ve kompakt tasarımı, kolay montaj ve operasyonel basitlik sunarak içme suyu şebekesinde kesinti yapmadan hızlıca devreye alınmasını sağlamak,
Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını artırarak enerji verimliliğine katkı sağlamak,
İçme suyu hatlarındaki atıl enerji potansiyelini ekonomiye kazandırmak ve bu sayede belediyelerin enerji giderlerini düşürmek,
Türkiye’nin yenilenebilir enerji teknolojilerindeki yerli tasarım ve üretim kapasitesini geliştirmek,
Sürekli enerji üretimi sayesinde kurulum maliyetini daha kısa sürede geri kazanmak.
Bu projeyi benzersiz kılan en önemli yeniliklerden biri, içme suyu hattından hidroelektrik enerji üretimi gerçekleştirilmesidir. Su hattına entegre edilen bu sistem, basınç kırıcı vana görevini de yerine getirerek enerji üretimi yapmaktadır. Ayrıca proje, insansız çalışabilen, minimal yapısı sayesinde saha montajı çok basit olan ve konteyner içinde konumlandırılmış sistemiyle etkili bir operasyonel avantaj sunmaktadır. Bu tasarım sayesinde içme suyu şebekesinde herhangi bir kesinti ya da aksaklık yaratmadan kolaylıkla kurulabilen sistem, yüksek verimliliği ile de dikkat çekmektedir. 535 kW gibi bir kapasiteye sahip olmasına rağmen, %91,7'lik verim oranı, bu boyuttaki bir hidroelektrik santral için oldukça yüksek bir değer sunmaktadır.
Proje kapsamında geliştirilen konteyner tipi mikro HES, Francis türbin, hız regülatörü, generatör, kontrol ve koruma sistemleri gibi bileşenlerle entegre bir çözüm sunmaktadır. Türbini içinde barındıran konteyner, özel bir tasarıma sahip olup, yerli bir üretici tarafından üretilmiştir. Standartlaşmış tasarımı sayesinde, gelecekteki içme suyu hattı üzerine konumlandırılacak hidroelektrik santrali projelerinde de kullanılmaya uygun olup, bu projelerdeki tasarım sürecini büyük ölçüde kısaltacaktır. İçme suyu hattında yer alacağından dolayı, temiz suyu kirletmemek adına suyla temas edecek kritik malzemeler paslanmaz çelikten üretilmiş olup, boyanmış parçalar da insan sağlığına zarar vermeyen özel boyalarla kaplanmıştır.
Ayrıca, mekanik komponentler, üretim sürecini olabildiğince hızlı tutmak amacıyla kolay üretilebilir şekilde tasarlanmıştır. Mümkün olan her noktada, kritik birkaç teknolojik parça dışında, tüm parçalar yerli firmalardan hazır olarak temin edilmiştir. Bu durum, üretim sürecini büyük ölçüde hızlandırmış, projenin yerlilik oranını artırarak ülkemize değer katmıştır.
İçme suyu hattı üzerine konumlanması sayesinde, yağış rejimine bağlı çalışan geleneksel hidroelektrik santrallerinin aksine yılın her döneminde enerji üretimi sağlayarak önemli bir ekonomik avantaj sunmaktadır. Bu süreklilik aynı zamanda geleneksel hidroelektrik santrallerine göre kurulum maliyetinin geri kazanımının daha kısa sürede gerçekleşmesini sağlamaktadır.
İÇME SUYUNDAN ELEKTRİK ÜRETMEK İÇİN İNSANSIZ KONTEYNER TİPİ HİDROELEKTRİK SANTRALLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ - DESKİ PİLOT PROJESİ (2022-2024)
Su Türbini Tasarım ve Test Merkezi, "İçme Suyundan Elektrik Üretmek İçin İnsansız Konteyner Tipi Hidroelektrik Santrallerinin Geliştirilmesi - Deski Pilot Tesisi" projesinde türbin tasarım alt yüklenicisi olarak yer almaktadır. Ülkemizde üretilen elektrik enerjisinin ortalama üçte biri hidroelektrik kaynaklardan sağlanmaktadır. Sıralama ve faydaları bakımından ülkemiz için hayati öneme sahip olan hidroelektrik kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve yerinde üretim-tüketim yaklaşımıyla dağıtık üretim tesislerinin kurulması hidroelektrikten elde edilen faydaları artıracaktır. İçme suyu şebekelerinde basınçlı su, arıtma tesislerine girmeden önce veya tüketicilere verilmeden önce basınç kırıcı mekanizmalarla sürtünme yoluyla düşük basınca getirilir. Bu basınç kırıcı mekanizmalar yerine hidroelektrik santralleri kurularak su şebekesine yönelik basınç düşürmeye ek olarak elektrik üretimi de mümkün olacaktır. Bu üretimin dağıtım şebekesine bağlanmasıyla elektrik üretildiği yerde tüketilecek, dolayısıyla iletim sistemi kayıplarına neden olmayacak ve belediyelerin yüksek elektrik girdileri bu santrallerden elde ettikleri gelirle hafifletilecektir. Geleneksel santrallerden farklı olarak bu santral, içme suyu şebekesinde yer alarak elektrik üretiyor. Modüler ve standart tasarıma sahip bir konteyner içerisine kurulu ve makine öğrenme algoritmaları ile anomali tespit uygulamaları ile insansız olarak işletiliyor. Yapay zekanın bir alt kümesi ve dijitalleşme konseptine uygun olarak yüksek çözünürlüklü bilgi sağlayacak sensörlere sahip olup veri kapasitesine sahip olma özelliklerini içeriyor.
ASLANTAŞ HES CFD METODU İLE AKIŞ ANALİZLERİNİN YAPILMASI HİZMET ALIM PROJESİ (2021-2022)
EÜAŞ hidroelektrik santrallerinden Ceyhan Nehri üzerine kurulmuş 3 ünite toplamda 138 MW kurulu güce sahip olan Aslantaş HES, 1982 yılında devereye alınmış ve günümüze kadar hizmet vermiştir. Proje kapsamında yapılacak çalışmalar ile verimliliğin arttırılması, kavistasyon sorunlarının giderilmesi, türbin optimizasyonuna yönelik önerilerin ve santralin işletilmesinde yaşanılan sorunların çözmünün bulunması hedeflenerek proje 2022 yılında tamamlanmıştır.